У кнізе даследуецца месца беларускіх зямель Вялікага княства Літоўскага ў кантэксце ўсталявання расійскага пратэктарату ў Рэчы Паспалітай і напярэдадні яе першага падзелу ў 1772 г.
Дадзены зборнік працягвае знаёміць чытача з дакументаті паўстання 1794 г., што знаходзяцца ў архіве Польскай акадэми навук у Курніку. У ім змешчаны надрукаваныя ў свой час вышэйшым і мясцовым кіраўніцтвам паўстання універсалы па прапагандзе вызваленчых ідэй і мабілізацыі жыхароў BKЛ у ix падтрымку
В настощем издании воспроизводится рукопись малоизвестного русского историка В. Уланова, написанная им в разгар революции 1905 г. в духе модного тогда «народоведения» окраин Российской империи. Будучи опубликованным в свое время, это сочинение могло бы стать одним из первых, доступных массовому читателю, трудов по известной аграрной реформе середины XVI в. в Великом княжестве Литовском.
Дадзены зборнік упершыню прадстаўляе важнейшыя дакументы ваенна-палітычнага кіраўніцтва Расійскайімперыі часу яе барацьбы з паўстаннем 1794 г. у Вялікім Княстве Літоўскім. Сярод іх — маніфесты кіраўнікоў паўстання, сведчанні лазутчыкаў, актывістаў і ўдзельнікаў вызваленчага руху, перапіска адносна карных аперацый
